Последнее слово
«Вы можете арестовывать, убивать меня и других журналистов, но не можете задушить голос, который говорит от имени народа, господин судья».
Вы не можете дать мне последнее слово — я буду говорить до конца своей жизни. Не хочу отнимать у вас много времени, обсуждая сфабрикованные обвинения против меня. Но ведь у любого преступления должна быть причина. Следствие по особо тяжким преступлениям считает моим преступлением ввоз в страну 10 000 евро.
Во-первых, после обретения независимости никого не сажали по этой статье, ни по одному делу не возбуждали уголовное производство.
Во-вторых, указанная сумма просто смехотворна. Это примерно те деньги, которые тратят приближённые к власти вроде Эльчина Гулиева на «обед». Для ввоза такой суммы в страну не требуется никаких документов. С неё не платится налог — достаточно просто подать декларацию.
В-третьих, если бы я действительно перевозил эти деньги, я мог бы просто разделить их между друзьями и перевезти. И в этом случае я бы не нарушил никакого закона.
Суть сфабрикованного обвинения в том, что мы с Гёзель Байрамлы якобы ввозим деньги в страну и хотим что-то сделать. Им нужно было создать такую картинку. Указание дошло даже до Прокуратуры, Пограничной службы, Службы государственной безопасности и Службы внешней разведки. Это просто никчемные и неспособные люди. Это провалившееся дело, и я не собираюсь много об этом говорить.
Я хочу поговорить о реальных причинах моего ареста. Все здесь присутствующие меня знают. С 17 лет я участвовал в Карабахской войне, с 15 лет — в борьбе за независимость Азербайджана. Я участвовал в движении за свободу и демократию, был в первых рядах этой борьбы. Особенно при режиме Алиевых я не закрывал глаза на разграбление народного богатства этой семьёй. Будучи журналистом, я провёл множество расследований, связанных с хищением государственного бюджета кланом Алиевых.
Одно из этих расследований касалось захвата территории в Гёйгёле. Оно было опубликовано в газете «Демократ». В статье говорилось о захвате земли в этом районе, строительстве там большой виллы за счёт государства, пуленепробиваемых окнах, специальных охранных заграждениях и других подробностях.
Судья: Говорите по существу дела.
Эфган Мухтарлы: Это и есть суть дела.
Другое моё расследование касалось хищений в армии. В том материале я установил, что компании, принадлежащие семье Алиевых, присваивают более 90% средств, выделенных на обеспечение продовольствием вооружённых сил, а солдатам выдают некачественные продукты.
Ещё одно расследование касалось вложения средств, похищенных из Азербайджана, в экономику Грузии. В той статье я показал, что деньги, украденные у азербайджанского народа, не вкладываются в экономику страны, а вывозятся за рубеж — направляются в туристическую сферу Грузии, в её пищевую промышленность.
Другой причиной моего ареста стала моя политическая активность. Здесь все знают, что я был одним из организаторов акций протеста перед посольствами Азербайджана за рубежом и офисами международных организаций, особенно в Грузии. И именно там, в Грузии, власти Азербайджана следили за каждым моим шагом — ежедневно.
На это тратили миллионы. Из-за этого дела в Грузии задерживали исполнителей, арестовывали множество людей. У моего дома выставили пост, за мной следили день и ночь. Прослушивали мои телефоны, подкупали сотрудников грузинских силовых органов. Эти люди предпочитали тратить богатства народа не на благо людей, а на слежку за одним журналистом, живущим в Грузии.
До моего ареста я давал интервью «Голосу Америки» и другим международным СМИ о слежке и возможной выдаче Азербайджану. Эти интервью были подтверждены и на суде над Гёзель Байрамлы.
Служба госбезопасности и Служба внешней разведки отправляли письма, в которых прямо говорилось, что в течение двух лет крупная государственная структура следила за мной — всего лишь потому, что я азербайджанский журналист. Ради этого надо было умереть?..
Я могу говорить до утра — у меня есть время, а закон не может меня ограничить. Сидеть в тюрьме и молчать — это пустое. Мы будем писать и в тюрьме. Мы пишем не для того, чтобы свергнуть Алиевых — мы пишем, чтобы дать людям надежду. Эту надежду вы не можете у нас отнять. Можете посадить меня, но кто-то другой напишет вместо меня.
Как вы убили Эльмара Гусейнова, Рафика Тагы, Расима Алиева — так и писали мы. Как убили моего друга Мехмана Геландарлы — блогера, участвовавшего со мной в акциях в Грузии. Вы жестоко убили его в тюрьме Кюрдаханы и пытались скрыть его кровь. По сравнению с ними, я считаю себя везучим.
Меня увезли в район Сагареджо. Как только открыли мне глаза, я понял — будут убивать. Я сказал: «Не режьте, стреляйте. Если убьёте — мне всё равно».
Вы можете арестовывать, убивать меня и других журналистов, но не можете задушить голос, который говорит от имени народа, господин судья. Потому что этот народ не немой. Кто-то из вас — слуга этой семьи, кто-то — прокурор…
Поэтому пусть никто не боится тюрьмы. Там живут люди. И, наоборот, в тюрьме нам оказывают в десять раз больше уважения, чем на свободе. Потому что все, кто сидит там, столкнулись с несправедливостью. Они всё понимают. В тюрьме люди быстро начинают разбираться в происходящем. В стране много тех, кто хочет перемен. И те, кто сидит, — это наши люди. С ними рядом должны быть наши товарищи. Поэтому я тоже там. Даже в закрытой тюрьме я продолжу своё дело. Ни ваши тюрьмы, ни ваши ножи, ни пули, ни ваши прокуроры не остановят меня… (Судья прерывает выступление).
Последнее слово в оригинале на азербайджанском языке
Mənə son sözü siz verə bilməzsiniz, mən ömrümün axırına qədər sözümü deyəcəyəm. Mənə qarşı qondarma ittihamla bağlı çox danışıb vaxtınızı almaq istəmirəm. Hər bir halda cinayət törədərkən bunun səbəbi olmalıdır. İttiham tərəfi – Ağır Cinayətlərə dair İstintaq İdarəsi mənim cinayətimi guya 10000 avronu ölkəyə gətirməkdə görür.
Əvvəla, bu maddə ilə müstəqillikdən sonra heç kəs həbsdə yatmayıb, heç kəsə cinayət işi açılmayıb.
İkincisi, göstərilən məbləğ çox gülməlidir. Bu, təxminən, hakimiyyətdə olanların, Elçin Quliyevin “obed”inin puludur. Həmin pulu ölkəyə gətirmək üçün heç bir sənəd tələb olunmur. Vergisi yoxdur, yalnız dekiorasiya yazmaqla keçirmək olur.
Üçüncüsü, mən bu pulu keçirsəydim, bunu dostlarımın arasında bölüb də keçirə bilərdim. O halda da heç bir qanunu pozmuş olmayacaqdım.
Qondarma ittihamın əsas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, mən və Gözəl Bayramlı guya ölkəyə pul gətiririk, nəsə etmək istəyirik. Belə görüntü yaratmaq istədilər. Tapşırıq Prokurorluğa Sərhəd Qoşunlarına, Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinə, Xarici Kəşfiyyat İdarəsinə belə gəlmişdi. Bunlar, sadəcə, fərsiz, bacarıqsızdılar. Bu, iflasa uğramış işdir, ona görə də bununla bağlı çox danışmayacağam.
Həbsə düşməyimin əsas səbəbləri barədə danışmaq istəyirəm. Burada oturan adamların hamısı məni tanıyır. 17 yaşımdan Qarabağda vuruşmuşam, 15 yaşımdan Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda hərəkatda iştirak etmişəm, ölkədə azadlıq və demokratiya uğrunda mübarizədə ön sıralarda olmuşam. Xüsusən də, Əliyevlər rejimi dövründə bu ailənin böyük bir xalqın sərvətlərini talamasına göz yummamışam. Jurnalist olduğum müddətdə Əliyevlər tərəfindən dövlət büdcəsinin talanması ilə bağlı bir neçə araşdırmanın müəllifiyəm.
Bu araşdırmalardan biri Göygölün zəbt olunması haqqındadır. Bu məqalə “Demokrat” qəzetində çap olunmuşdu. Orada Göygöl ərazisinin zəbt olunması, dövlət hesabına böyük bir villanın tikilməsi, həmin villanın gülləkecirməz pəncərələri, xüsusi mühafizə sədlərinin olması və s. barədə məlumatlar var.
Hakim: Mahiyyəti üzrə danış.
Əfqan Muxtarlı: İşin mahiyyəti elə budur.
Digər bir araşdırmam ordudakı yeyintilərlə bağlı idi. Həmin araşdırmamda ortaya çıxarmışdım ki, Əliyevlərin şirkətləri silahlı qüvvələrin ərzaq təminatına ayrılmış pulun 90 faizdən yuxarı məbləğini mənimsəyir və əsgərlərə keyfiyyətsiz ərzaq verilir. Daha bir araşdırmam Azərbaycandan oğurlanmış pullar hesabına Gürcüstana vəsaitin yatırılması ilə bağlı idi. Həmin yazıda ortaya qoymuşdum ki, Azərbaycan xalqından oğurlanmış vəsait Azərbaycanda iqtisadiyyata qoyulmur, ölkədən çıxarılır, Gürcüstanın turizm sahəsinə qoyulur, Gürcüstanın ərzaq sənayesinə qoyulur. Həbs olunmağımın digər səbəbi siyasi fəaliyyətimlə bağlıdır. Burada olan hər kəs bilir ki, xarici ölkələrdə və Gürcüstanda Azərbaycan səfirliklərinin, beynəlxalq təşkilatların ofislərinin qarşısında keçirilən aksiyaların təşkilatçılarından biri də mən olmuşam, xüsusən, Gürcüstanda. Və orada hər addımımı, hər günümü Azərbaycan hakimiyyəti izləyirdi.
Buna görə də milyonlarla vəsait xərcləyirdilər. Bu işə görə orada gedələr tutulurdu, çox sayda adamlar saxlayırdılar. Evinin qarşısında post qurulmuşdu. Gecə-gündüz izləyirdilər. Telefonlarımı izləyir, hətta Gürcüstan hüquq-mühafizə orqanlarında işləyən adamları pulla satın alırdılar. Bu adamlar xalqın sərvətlərini insanların rifahına xərcləməkdənsə, Gürcüstanda yaşayan bir jurnalistin izlənməsinə sərf edirdilər.
Həbsimdən əvvəl “Amerikanın Səsi” və digər beynəlxalq kütləvi informasiya vasitələrinə izlənilməyim və Azərbaycana təhvil verilməyimlə bağlı müsahibələrim var. Həmin müsahibələr Gözəl Bayramlının məhkəməsində də təsdiq olunub.
Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin, Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin göndərdiyi məktublarda, raportlarda da açıq-açıq göstərilir ki, 2 il yarım müddət ərzində böyük bir dövlətin təhlükəsizlik xidməti görün kimi izləyib: sadəcə azərbaycanlı bir jurnalisti. Ölüb yerə girmək lazımdır…
Mən sabaha kimi danışacağam, vaxtım var. Qanunla da məhdudlaşdıra bilməzsiniz. Həbsxanda oturmaq və s. bunlar boş şeylərdir. Biz həbsdə də yazacağıq. Biz ona görə yazmırıq ki, Əliyevləri devirəcəyik, biz yazılarımızla insanlara ümid veririk. İnsanlara verdiyimiz ümidi əlimizdən ala bilməzsiniz. Məni həbsxanaya atacaqsınız, başqası yazacaq.
Necə ki Elmar Hüseynovu, Rafiq Tağını, Rasim Əliyevi öldürdünüz, biz yazdıq. Siz həm də dostum Mehman Qələndərlini öldürdünüz – Gürcüstanda mənimlə birlikdə aksiyalarda iştirak edən blogeri. Kürdəxanı həbsxanasında vicdansızcasına öldürüb qanını batırdınız. Mən onlara baxanda şanslı adamam.
Məni tutub Saqareco rayonunda bir yerə aparmışdılar. Gözümü açanda elə bildim ki, öldürəcəklər. Dedim, bıçaqla vurmayın, güllə ilə vurun. Öldürsəydilər də, vecimə deyildi.
Əfqan Muxtarlını tutmaqla, öldürməklə və yaxud digər jurnalistləri öldürməklə bu xalqın haqq deyən səsini boğa bilməzsiniz, cənab hakim. Çünki bu xalq çiçir deyil. Kimlərsə hakim ailənin quludur, bu prokuror kimi…
Ona görə də heç kəs həbsxanadan qorxmasın, həbsxanada da insanlar yaşayır. Əksinə, həbsxanada bizə hörmət çöldəkindən 10 dəfə artıqdır. Çünki içəridəki insanların hamısı haqsızlıqlarla üzləşən adamlardır. Onlar hər şeyi bilirlər, həbsxana içərisində daha yaxşı başa düşürlər. Və inqilabi iş aparmaqdan ötrü, ölkədə dəyişiklik etməkdən ötrü böyük kütlə var. Həbsdə olan insanlar da bizim insanlarımızdır. Onların da yanında bizim adamlarımızdan olmalıdır və mən bu gun oradayam. Qapalı həbsxanaya salsalar, orada da işimi davam etdirəcəyəm. Nə türmələriniz, nə bıçaqlarınız, nə güllələriniz, nə bu prokuror kimi qullarınız… (Hakim son sözü yarımçıq saxlayır).
Балакенский районный суд, Балакен, Азербайджан
12 января 2018 года
Источник: сборник последних слов SON SÖZ
Подробнее: BBC
Фото: Tornike Mandaria (RFE/RL)