Ибрагимов Гияс

Последнее слово

«Мы верим в правду. А тюрьмы, пытки, унижения и тому подобные мелочи не способны превратить нас в рабов или подчинённых».

Чтобы было подробнее, я подготовил последнее слово в письменной форме, но его у меня отобрали. Я не собираюсь защищаться по предъявленному обвинению. Моя “настоящая преступная деятельность“ бела, как цвет краски из баллончика. Истинная причина — это мой мирный протест как обычного студента против лжи политической системы этой страны и духа подчинения, царящего здесь. Я не нарушал ни одного написанного закона. Более того, то, что я сделал, не считается преступлением по письменным законам. Я нарушил неписаный закон системы. Система использует эти неписаные законы, чтобы удерживаться на ногах, чтобы представлять несправедливость как справедливость, а рабство — как свободу.

Нарушать законы, написанные государством и зафиксированные на бумаге, можно безнаказанно — если ты играешь определённую роль в этой системе, если ты часть её или если у тебя есть сила, чтобы купить кого-то. В этом случае ты можешь нарушить письменные законы и остаться безнаказанным. Но если нарушаешь неписаные законы системы — безнаказанным остаться невозможно.

А ведь именно их ты, скорее всего, и нарушаешь. Как всем известно, эти неписаные законы — это когда журналист пишет правду, когда политик занимает оппозиционную позицию, когда блогер высказывает своё мнение в интернете, когда активист выходит на мирный протест, когда гражданин требует своих прав.

Короче говоря, это когда человек слушает свою совесть. Если ты совестлив, значит, ты уже нарушаешь неписаные законы системы и у тебя больше нет шансов избежать наказания. Я тоже сегодня нарушил этот закон и присоединился к рядам тех, кто был в такой же ситуации до меня. Но когда мы нарушаем неписаные законы, система обвиняет нас в нарушении написанных и применяет к нам реальные наказания.

Это тоже всем известно. Они будто бы стыдятся перенести свои неписаные законы на бумагу. Но с каждым годом этот стыд всё уменьшается. Возможно, в следующий период его уже вовсе не останется, и людей начнут обвинять и наказывать просто за то, что они не хотят быть рабами.

На самом деле, это было бы даже хорошо для нас. Это было бы хорошо для новых узников совести, для тех, кто хочет правды. Потому что нам не пришлось бы больше доказывать, что наркотики, “коктейли Молотова“, оружие, якобы найденные у нас в доме или кармане, нам не принадлежат. Нам не пришлось бы доказывать, что мы не хотели устроить беспорядки, а просто хотели высказаться.

Нам не пришлось бы доказывать, что мы не хотим занять чьё-то кресло, просто хотим, чтобы тот, кто сидит в нём, ушёл, когда придёт его время. Нас бы обвиняли в том, что мы действительно сделали. Мы — граждане новой тоталитарной системы.

Я не знаю, будет ли так, но я из тех, кто верит, что так не должно быть. Поэтому я сегодня перед вами — в этой так называемой системе “справедливости“ — как узник совести.

То, что я нарушил один из законов системы и как человек с совестью выразил протест, написав лозунг на памятнике, — системе преподнесли как “оскорбление памяти“ человека, которого нет в живых.

Хотя было это так или не было — даже если бы мы ничего не написали, мы бы оказались здесь всё равно, как это случалось с другими до нас.

То есть, если вы преподносите это событие как оскорбление памяти умершего и на этом основании увеличиваете наш срок — вы ошибаетесь. Это не имеет никакого значения. Это просто то, что могут говорить и обсуждать люди, у которых вместо мозга в голове вата.

Потому что в нынешней ситуации, в нынешней реальности, сделав надпись на памятнике, мы видели в нём не монумент конкретному человеку, а символ культа поклонения — выражение любви к “старшему брату“, возведённое в культ.

Именно поэтому мы написали на нём лозунг — как форму протеста против системы, а не потому, что он является памятником, воздвигнутым в чью-то честь. Повторяю ещё раз: утверждать, что мы якобы оскорбили чью-то память, и говорить: «почему вы писали на памятнике, пошли бы написали на надгробии своего деда», — это просто смешно. Как я уже сказал, только люди, у которых в голове всё, кроме мозга, могут говорить подобное.

Начальник следственного изолятора тоже был из таких. Он сказал мне: «Народ тебя за это линчует». Я не знаю, насколько он в это верит. Может, говоря “народ“, он имеет в виду группу бандитов из полиции — я не знаю. Но, если бы народ действительно нас линчевал, то, по его логике, мы должны были бы благодарить полицию за то, что она нас задержала и не позволила толпе растерзать.

Это напоминает мне одну избитую фразу: «Хорошо, что вы нас бьёте, ведь другие били бы сильнее. Хорошо, что вы мало едите, а то другие пришли бы и съели всё». То, что говорил начальник — это аналог таких “мыслей“.

Кроме того, как я уже говорил в самом начале — я не собираюсь защищаться от обвинения в наркотиках. Начальник полиции, который сам застрял где-то на ступенях подлости, якобы хотел нас морально унизить, заставляя подметать территорию, выполнять уборку. Этот жалкий человек не понимает, что мы, выполняя его приказы, не чувствуем унижения.

Мы — те, кто готов был сесть в тюрьму. И как люди, не боящиеся этого, мы ощущаем унижение совсем в другом — когда видим, как из страха остаться голодными пожилые женщины метут улицы города, который, по словам пропагандистов, «похож на столицы развитых стран Европы». Мы чувствуем себя униженными тогда, когда те, кто укоренился в своих креслах, обращаются к таким, как мы — обычным студентам, неважно, протестующим или просто иным — с фразами вроде: «Вы должны встать передо мной на колени», «Я — шах, и закон — это я». Когда эти люди с больным мышлением, такие как Миргафар и ему подобные, по приказу вышестоящих sic создают систему из рабов и головорезов, и те тащат по улицам матерей, потерявших своих детей в армии. Такие люди оскорбляют тех, кто пытается донести голос этих матерей. Именно тогда мы чувствуем себя униженными! Когда мы становимся на колени перед такими, как Миргафар, мы не ощущаем унижения. Мы ощущаем унижение тогда, когда видим, как наёмные псы исполняют приказы людей с таким мышлением.

Судья: Вернись к обвинению, к обвинению.
Гияс: Нет, я не вернусь к обвинению. Это моё право на слово. Я сам знаю, господин судья, что говорю. Я с самого начала сказал вам, что не собираюсь защищаться по обвинению в наркотиках. Я могу вообще ничего не говорить, а могу и песню спеть.
Судья: Ну, если можешь петь — пой.
Гияс: Спасибо вам большое, позвольте мне закончить.

Как я уже сказал, мы чувствуем себя униженными тогда, когда видим, как наёмные рабы, наёмные убийцы, подчиняющиеся приказам людей с больным мышлением, занявших позиции в иерархии, вопреки лживым утверждениям пропагандистской машины, входят в Нардаран — одно из зеркал нищеты этой страны. И за то, что люди там просто подняли голос, потребовали соблюдения своих прав, за то, что просто заговорили, — этих людей зверски убивают, а остальных, как и нас, лживо обвиняют в преступлениях, которых они не совершали, и набивают тюрьмы…

Судья: Нардаран — это к тебе не относится.
Гияс: Нет, всё, что происходит в этой стране, ко мне относится. Именно поэтому я здесь.
Судья: Говори об обвинении, которое касается тебя лично. Это — не по закону.
Гияс: Если бы в этой стране был закон, я бы не был здесь.
Судья: А где бы ты тогда был?
Гияс: История покажет, где я буду.

Мы видим, что среди тех, кто штурмовал Нардаран — наёмные головорезы, закованные в цепи рабы с телосложением зверей — были дети, брошенные в окопы “защищать Родину“, которые всё ещё не утратили детских черт, и они — дети матерей. Это и есть то, что унижает нас. А вместо этого такие, телами похожие на зверей, мучают и убивают собственных людей.

Судья: Парень, вернись к сути.
Гияс: Это и есть суть моего ареста, господин судья.
Судья: Хорошо, тогда скажи своё последнее слово суду.

Гияс: Я как раз подхожу к концу своего последнего слова — если вы, конечно, позволите. Мы — Байрам Мамедов, я и те, кого оклеветали и арестовали после нас, — поняли, что в стране, где правит такое мышление, нас хотят превратить в рабов, унизить. И как только мы это осознали, мы поняли, насколько важно быть рядом с теми, кто не боится тюрьмы и не боится говорить правду.

И именно потому, что мы это поняли, мы не сожалеем о том, что пытаемся быть среди этих людей. Несколько лет назад — как и сегодня, как 10 мая 2016 года — других молодых людей, включая женщин и пожилых, тоже оклеветали и бросили в тюрьмы за то, что они стояли на стороне правды, говорили правду и выражали протест законным образом.

Система надеялась, что, уничтожив правду, сможет остаться на ногах, держась на своих лживых основаниях. Но, как вы и все остальные видите, тюремное заключение этих людей, их наказание — не стали устрашением ни для всех, ни для меня, ни для Байрама. Именно поэтому я здесь. И это никогда не станет устрашением.

В целом, наше заключение не станет устрашением. Пока есть совестливые люди, такие бессмысленные наказания никого не смогут испугать.

В изоляторе мне говорят с угрозами: «ты сам себя загнал в глубокий колодец». Да, это правда. Я, Байрам Мамедов и те, кто был до нас, — мы осознанно прыгнули в этот колодец. Мы это знали. Мы сделали это, чтобы найти в этом колодце воду, способную смыть всю эту грязь, всё это гнильё. Может быть, эта вода и утопит нас — неважно. Но мы верим, что она очистит этот мусор.

Именно поэтому мы здесь. И именно поэтому мы не просим у вас оправдания. Те, кого оклеветали до меня, кто до сих пор сидит в тюрьме или уже вышел — узники совести — каждый раз, проходя через эти двери, оставляют надежду на справедливость за их пределами.

Потому что они прекрасно понимают суть происходящего. И я, как и они, переступив порог, оставил свою веру в справедливость снаружи — точно так же, как того требует “Божественная комедия” Данте от входящих в ад.

Но — эта тюрьма, этот суд не являются для нас адом. И, несмотря на бездумность системы, никогда не смогут им стать.

Ни этот суд, ни тюрьмы не являются чем-то страшным для таких, как мы. Я бы даже сказал, что для тех, кто стоит на стороне правды и не боится говорить её вслух, это скорее временное место отдыха, связанное с определёнными трудностями. Мы не боимся этих трудностей.

Мы не боимся вашего приговора, независимо от его тяжести на бумаге. Более того, я бы сказал: мы даже идём туда с радостью — туда, где находятся такие хорошие люди, те, кто говорит правду, даже если они лишены свободы.

Потому что наша вера — это вера в правду, в истину, в свободу. И мы верим, что чистая вода, которую мы найдём, смоет всю эту грязь и отправит её на свалку истории.

Моя мать сказала здесь, что она плачет по своему сыну. Конечно, она мать, и матери других узников совести могут сказать то же. Но я хочу сказать: пусть они не плачут. Пусть не просят оправдания от того, чего нет — от справедливости. Пусть наоборот — будут спокойны и горды.

Поэтому, господин судья, когда вы выносите приговор, я знаю, что вы учтёте и это моё последнее слово. Именно для этого я его сказал.

Так что проявите инициативу. Я даже думаю, может быть, прокурор сожалеет, что попросил для меня девять лет. Возможно, он бы предпочёл потребовать все двенадцать. Это его сожаление даже немного веселит меня.

Короче говоря, господин судья, не сомневайтесь, вынося приговор. Мы верим в правду. А тюрьмы, пытки, унижения и тому подобные мелочи не способны превратить нас в рабов или подчинённых.

Спасибо вам!

Последнее слово в оригинале на азербайджанском языке

Ətraflı olsun deyə, yazılı şəkildə son söz hazırlamışdım, amma əlimdən aldılar. Mənə verilmiş ittiham üzrə özümü müdafiə etmək fikrim yoxdur. Əsl cinayət fəaliyyətim püskürtmə boyamın rəngi kimi ağdır. Əsl səbəbi, vətəndaşı olduğum bu ölkənin, bu ölkədə mövcud olan siyasi sistemin yalanlarına və dərrakəlik zehniyyətinə adi tələbə gənc olaraq yetəri qədər sivil şəkildə etiraz etməyimdir. Heç bir yazılı qanunu pozmamışam. Üstəlik, yazılı qanunda etdiyim əməl cinayət hesab olunmur. Pozduğum sistemin yazılmamış qanunudur. Sistem bu yazılmamış qanunları ilə ayaqda qalmaq, ədalətsizliyi ədalət, köləliyi azadlıq kimi göstərmək üçün istifadə edir. Dövlətin yazılı və kağızda əksini tapan qanunlarını pozmaqla cəzasız qalmaq mümkündür, yetər ki, sistemin mövcudluğunda hansısa rol oynayasan, yaxud bu rol oynayanlardan kimlərisə, yaxud kimisə satın almaq iqtidarında, gücündə olasan. Belə olan halda yazılı qanunları pozub cəzasız qala bilərsən, ancaq bu sistemin yazılmamış qanunlarını pozanda cəzasız qalmaq mümkün deyil. Təbii ki, sistemin yazılmamış qanunlarını pozmusan. Bunlar, hamıya məlum olduğu kimi, bir jurnalistin doğruları, həqiqətləri yazıb göstərməyi, bir siyasətçinin müxalif mövqeyi, bir blogerin internetdə öz fikirlərini yazmağı, bir aktivistin dinc etirazı, bir ölkə vətəndaşının öz haqqını tələb etməyidir. Qısası, vicdanına qulaq asan dilinin olmamasıdır. Vicdanlı olursunuzsa, siz artıq sistemin yazılmamış qanununu pozursunuz və artıq cəzadan qurtulmaq şansınız yoxdur. Mən də bu gün həmin qanunu pozmuşam və özüməqədərki bu vəziyyətdə olanların sırasına qoşulmuşam. Ancaq bu yazılmamış qanunları pozanda bu sistem bizi yazılı qanunları pozmaqla ittiham edir, cinayətə şəriklər və həmin qanunlar nəzərdə tutulan cəzələri verir.

Bu da hamıya məlumdur. Bunu eləməklə öz yazılmamış qanunlarını kağıza köçürməyə guya utanırlar. Ancaq hər il bu utancaqlıq daha da azalır. Yəqin, növbəti intervalda bu utancaqlıq, ümumiyyətlə, qalmayacaq və insanları, elə birbaşa kölə olmaq istəmədikləri üçün ittiham edib cəzalandıracaqlar. Əslində, bu bizim üçün yaxşı olardı. Yeni vicdan məhbusları, doğruyu istəyən insanlar üçün yaxşı olardı.

Çünki cibimizə, evimizə qoyulan narkotik, “molotov kokteyli”nin, silah-sursatın bizim olmadığını sübut eləməyə, danışmağa əziyyət çəkməzdik. İğtişaş törətmək yox, sadəcə söz demək istədiyimizi sübut eləməyə əziyyət çəkməzdik. Kimisə kök saldığı kreslodan yıxıb, o kresloda özümüzün kök salmaq istədiyimizi yox, sadəcə həmin kresloda oturanın vaxtı gələndə getməli olduğunu istədiyimizi açıqlamağa əziyyət çəkməzdik.

Birbaşa nə etmişiksə, onunla da ittiham olunardıq. Yeni totalitar bir sistemin vətəndaşı olaraq. Bilmirəm, bu olacaq, ya olmayacaq, mən hər halda bunun olmamalı olduğuna inananlardan biriyəm, ona görə də bu gün vicdan məhbusu kimi burda hökm verməyiniz üçün sizin dirnaq arası ədalət məhkəmənizə çıxarılmışam.

Sistemin qanunlarından birini pozub, vicdanlı insan olaraq hansısa şəkildə etiraz eləməyim, etirazımı heykələ şüar yazaraq çatdırmağım, bildirməyim, sistemin öz yalanlarını doğru kimi qəbul etdirmək üçün yaratdığı pərəstiş kultunun movilunda yazı yazaraq etiraz eləməyim, bəziləri tərəfindən guya mənim və Bayramın həyatda olmayan şəxsin xatirəsini təhqir etməsi kimi qələmə verilib. Hərçənd bu, belə olsa da, olmasa da, biz heykələ yazıb etiraz etməsək də, başqa şəkildə bizdən əvvəlki insanların timsalında gördüyümüz kimi bura çıxarılacaq vəziyyətdəydik.

Yəni demək istədiyim odur ki, bu hadisəni hay-küylə bizim həyatda olmayan birinin xatirəsini təhqir etməyimiz kimi qələmə verməyiniz, bizə verəcəyiniz cəzanı buna görə bir qədər də artırmağınızın yanlışlığıdır, bunun heç bir əhəmiyyəti də yoxdur. Bu, sadəcə başının içində beyin yerinə pambıq gəzdinənlərin deyib-danışa biləcəyi bir şeydir.

Çünki indiki halda, mövcud vəziyyətdə sistemin simvoluna – həmin heykələ şüar yazıb etiraz bildirməklə biz onu kiminsə şəxsinə ucaldılmış abidə kimi yox, bu sistemin, “böyük qardaş”a göstərdiyi sevgi olaraq təzim etdikləri bir pərəstiş kultu, simvolu kimi görmüşük.

Ona görə ona şüar yazıb, sistemə bu cür etiraz eləmişik, yoxsa kiminsə xatirəsinə ucaldılmış abidə kimi yox. Bir daha təkrar edirəm ki, bu cür, yeni kiminsə guya xatirəsini təhqir elədiyimizi söyləyib, “heykələ niyə yazırdınız, gedib öz babanızın qəbir daşına yazaydınız”, demək sadəcə gülüncdür. Bayaq dediyim kimi, bunu ancaq başının içində beyindən başqa nə desəniz daşıyan biriləri deyə bilər. Təcridxana rəisi də belə adamlardan biri idi. Mənə deyirdi ki, bunu elədiyinə görə xalq səni linç eləyər. Bilmirəm, bu dediyinə nə qədər inanır… Bəlkə, xalq deyəndə polis idarəsindəki bir dəstə qulduru nəzərdə tutur, deyə bilmirəm. Amma xalq bizi, doğrudan da, linç edərdisə, rəisin sözündən belə çıxır ki, bu sistemin bir ünsürü kimi biz ona və polis idarəsinə, polislərə təşəkkür eləməliyik. Təşəkkür eləməliyik ki, nə yaxşı, siz bizi tutmusunuz, yoxsa xalq bizi linç eləyərdi. Bu, çox klişe bir ifadəni xatırladır mənə: “Nə yaxşı ki siz bizi döyürsünüz, nə yaxşı ki siz az yeyirsiniz, başqaları gəlib bizi çox döyərdi, başqaları gəlib çox yeyərdi”. Rəisin dedikləri də bu kimi fikirlərin analoqudur.

Bundan başqa, ən başda da dediyim kimi, narkotik ittihamı ilə özümü müdafiə etməyəcəyəm. Özü alçaqlığın hansısa bir pilləsində qərar tutmuş polis idarəsinin rəisi guya bizə mənəvi işgəncə vermək, ya da alçaltmaq üçün yer süpürdürürdü, təmizlik işləri görməyə məcbur etdirirdi. Bu aciz məxluq başa düşmür ki, biz onun əmri ilə məcbur olub yeri təmizləməklə özümüzü alçalmış hiss eləmirik. Biz həbsxanaya girməyi gözə alanlarıq. Bundan qorxmayanlar olaraq özümüzü onda alçalmış hiss edirik ki, yalan maşınının dili ilə desək, Avropanın inkişaf eləmiş şəhərlərinə, paytaxtlarına bənzəyən bir şəhərin küçələrini ac qalmamaq üçün yaşlı qadınların süpürdüyünü görürük.

Biz onda özümüzü alçalmış hiss edirik ki, oturduğu kresloda kök salan və bizim kimi adi tələbələrə — fərqi yoxdur, etirazçı və ya başqa biri olsun — “qabağımda diz çökməlisiniz”, “mən şaham, qanun da mənəm” deyən xəstə zehniyyətli mirqafarlər və onun kimi xəstə zehniyyətlilər, iyerarxiyada qərar tutanların əmri ilə sistemin qurduğu kölələr, quldurlar övladlarını orduda itirən anaları meydanlarda sürüyürlər. Onların səsini çatdırmağa çalışan insanları təhqir edirlər. Biz bunu görəndə özümüzü alçalmış hiss edirik. Mirqafar kimilərin qabağında diz çökəndə özümüzü alçalmış hiss eləmirik. Özümüzü onda alçalmış hiss edirik ki, bu cür zehniyyət sahiblərinin əmrləri ilə hərəkət eləyən muzdlü quldurlar…

Hakim: Sən ittihama qayıt, ittihama.
Qiyas: Xeyr, mən ittihama qayıtmayacağam. Bu mənim söz haqqımdır. Mən özüm bilərəm, cənab hakim, nə deyirəm. Mən başda sizə dedim ki, özümü narkotik ittihamı ilə bağlı müdafiə etməyəcəyəm. Mən danışmaya da bilərəm, mahnı da oxuya bilərəm.
Hakim: Hə, oxuya bilərsən, oxu.
Qiyas: Çox sağ olun, icazə verin tamamlayım.

Dediyim kimi, özümüzü o zaman alçalmış hiss edirik ki, bu cür xəstə zehniyyətin iyerarxiyasında yer tutanların əmri ilə hərəkət eləyən muzdlü kölələrin, muzdlü qatil­lərin, sistemin yalan maşınının dediklərinin tam əksinə olaraq, ölkənin səfalət güzgülərindən biri olan Nardarana girib, orada haqlarını istədilər, sadəcə, səslərini qaldırdılar, söz dedilər deyə insanları vəhşicəsinə öldürmələri, qalanlarını da eynən bizim kimi etmədikləri cinayətlər­lə şərləyib həbsxanalara doldurduqlarını görəndə…

Hakim: Nardaran sənə aid deyil.
Qiyas: Xeyr, bu ölkədə baş verən hər şey mənə aiddir, ona görə buradayam.
Hakim: Sənə aid olan ittihamdan danış, qanunla o deyil.
Qiyas: Bu ölkədə qanun olsaydı, mən burada olmazdım.
Hakim: Bəs harada olardın?
Qiyas: Tarix göstərəcək harada olacağam.

Nardarana girən muzdlü quldurların, zəncirli kölələrin heyvan cüssəsi qarşılığında Vətəni qorusunlar deyə səngərə tökülən uşaqların, hələ də körpə simalarını itirməmiş ana quzuları olduğunu, ana övladları olduğunu görürük. Bizi alçaldan budur. Bunun əvə­zin­də isə belə heyvan cüssəlilər öz insanlarına işgəncə verib öldürürlər.

Hakim: Oğul, mahiyyətə qayıt.
Qiyas: Həbsimin mahiyyəti budur, cənab hakim.
Hakim: Yaxşı, son sözün nədir hakime?

Qiyas: Son sözümü bitirmək üzrə­yəm, əlbəttə ki, icazə versəniz. Biz – Bayram Məmmədov, mən və məndən sonra şər­lənərək həbs olunan insanlar belə bir zehniyyətin yaşadığımız ölkədə bizi öz köləsinə, quluna çevirməyə çalışdığını, alçaltdığını başa düşəndə həbsdən qorxmayan və doğruları deməyə çəkinməyən insanların yanında olmağın vacibliyini anlamışıq.

Bunu anladığımıza görə də, o insanlardan biri olmağa çalışdığımız üçün heyfislənmirik. Bir neçə il əvvəl də bizim kimi gənc insanlar – aralarında qadın və yaşlı olanlar da var idi – eynən bizim kimi doğruların yanında olduqlarına, düzünü dediklərinə, haqları olan şəkildə etiraz elədiklərinə görə, eynən bugünkü kimi, eynən 10 may 2016-cı ildəki kimi, Bayram Məmmədova və mənə qarşı edilən kimi şər­lənib, etmədikləri cinayətə görə həbsxanalara salınıblar.

Sistem bununla doğru, haqlı olanı darmadağın edə biləcəyini, öz yalanları ilə ayaqda qala biləcəyini fikirləşirdi. Amma sizin də, hamının da gördüyü kimi, bu insanların həbsxanaya doldurulması, cəzalandırılması sistemin aləmində heç də hamıya, həmçinin mənə, Bayrama gözdağı olmadı. Və ona görə də, bu gün mən buradayam. Və gözdağı ola da bilməz. Ümumiyyətlə, həbsimiz gözdağı olmayacaq, əlbəttə ki, vicdanlı insanlar olduqca, bu cür əhəmiyyətsiz cəzalar heç kimi qorxuda bilməz.

Mənə təcridxanada hədə-qorxu gəlirlər ki, özümü dərin quyuya salmışam. Bəli, elədir, mən də, Bayram Məmmədov da, bizdən əvvəlkilər də özümüzü quyuya salmışıq. Bunu bilirik. Ona görə salmışıq ki, bu quyunun suyunu tapıb çıxardaq və onun suyu bütün bu çirkabları, bütün bu iyrən­cilikləri yuyub aparsın. Bəlkə də, bu quyunun suyu bizi boğa bilər, fərqi yoxdur, amma bu çirkabların təmizlənəcəyinə inandığımız üçün biz özümüzü bu quyuya salmışıq.

Buna görə də burdayıq və buna görə də, sizdən bəraət diləmirik. Məndən əvvəl etmədikləri cinayətlərə görə şər­lənən, bu gün də həbsdə olan və həbs cəzasını çəkib çıxan insanlar, vicdan məhbusları bu qapılardan girəndə ümidlərini bayırda qoyub girirlər.

Çünki məsələnin mahiyyəti onlara çox aydındır, mən də eynən onlar kimi bu qapıdan girəndə ədalətə olan ümidlərimi bayırda qoyub girmişəm, eynən Dantenin “İlahi komediya”sında cəhənnəmə girənlərdən tələb olunduğu kimi.

Ancaq bu məhkəmə, bu həbsxanalar bizim üçün cəhənnəm deyil. Sistemin düşüncəsizliyinə rəğmən, ola da bilməz.

İstər bu məhkəmə, istər həbsxanalar bizim kimi insanlar, xüsusən, mən və yaxud digərləri üçün qorxulu deyil, deyərdim ki, doğruların yanında olan, bunları deməyə çəkinməyən insanların müvəqqəti olaraq müəyyən çətinlik çəkdiyi bir istirahət yeridir. Bu çətinliyi çəkməkdən qorxmuruq. Biz verdiyiniz hökmün kağız üstündə ağırlığından asılı olmayaraq, bundan çəkinmirik. Hətta deyərdim ki, bu cür insanların olduğu yerə, bu cür yaxşı insanların, doğrunu deyən insanların azadlıqlarından məhrum olub, salındığı yerlərə hətta sevə-sevə gedirik.

Çünki bu inamımız doğruluğa, həqiqətə, azadlığa olan inamdır və bu inamımızın tapıb çıxardığı təmiz suyun, bütün bu çirkabları tarixin zibilliyinə qarışdıracağına inanırıq. Anam burada ifadə verərkən dedi ki, o, bir övladı üçün fəryad edir. Əlbəttə, o, anadır və digər vicdan məhbuslarının anaları da elə deyə bilərlər. Amma demək istəyirəm ki, övladlarının doğruların yanında olanlar olduğunu bilib, heç də fəryad eləməsinlər. Heç də olmayan ədalətdən bəraət istəməsinlər. Əksinə, çox rahat və şən olsunlar. Odur ki, haqqımda hökm verərkən bu dediklərimi də nəzərə alacağınızı, bu son sözümü də nəzərə alacağınızı yaxşı bilirəm. Elə bunun üçün də dedim.

Odur ki, cənab hakim, haqqımda qərar verəndə öz insiyativinizi, öz təşəbbüsünüzü irəli sürün. Hətta deyərdim ki, yəqin, cənab ittihamçı bir neçə gün əvvəl mənə 9 il iş istədiyi üçün çox peşman olub. Yəqin, maksimum cəza olan 12 ili istəyərdi. Onun peşmanlığına görə mən burda müəyyən qədər şənlənirəm. Qısası, cənab hakim, haqqımda qərar verəndə çəkinməyin.

Biz doğrulara inanırıq, buna görə də həbsxanalar, işgəncələr, təhqirlər və s. bunun kimi əhəmiyyətsiz şeylər bizim kimiləri kölə və qula çevirməyə yetərli deyil. Çox sağ olun!

Бакинский суд по тяжким преступлениям, Баку, Азербайджан.

25 октября 2016 года.

Источник: сборник последних слов SON SÖZ.

Подробнее: «Кавказский узел».

Фото: azattyq.org.